Berline Gönderilen Osmanlı Yetimleri …

Berline Gönderilen Osmanl? Yetimleri…

Berline Gönderilen Osmanl? Yetimleri …Nisan 1917. Berlin’deki gara bir tren yana??r. ?çinden 14-16 ya?lar?nda 314 çocuk iner ?a?k?n ve merakl? bak??larla. Almanya’ya zirai alanlarda ç?rak olarak çal??maya gelen bu çocuklar, Osmanl?’n?n yetim çocuklar? idi… Darüleytamlarda her geçen gün say?s? artan 1.Dünya Sava?? s?ras?nda ?ehit dü?en vatan evlatlar?n?n çocuklar? idi onlar… Madenlerde ve zirai alanlarda çal??t?r?lmak için Almanya’ya gönderilen, Avrupai pelerinler ve kepler giydirilmi? 14-16 ya? aras?ndaki yetimlerimiz…

Osmanl? Devleti’nin darüleytamlara ia?e vermekte zorland??? bir dönemde yetim çocuklar?n Almanya’ya gönderilmesi bir çare olarak ortaya at?lm??t?. Fakat baz? ?eyler istenildi?i gibi gitmemi?ti… Zirai alanlarda çal??an Alman ustalar?n de?il daha çok madenlerde çal??an Alman ustalar?n yan?na verilmi?ti Osmanl?’n?n yetim çocuklar?. Madenlerdeki ?artlar?n a??rl???, çocuklar?n hastalan?p ölmesine neden oluyordu. Yemeklerdeki kültürel farkl?l?k, çocuklar?n en çok zorland??? konular?n ba??nda geliyordu. Domuz etinin ucuzlu?u nedeni ile Alman ustalar?n s?k tüketti?i domuz çorbalar?na Osmanl?’n?n kara bahtl? yetimleri el sürmüyordu. Ekmekle kar?nlar?n? doyurmaya çal???yorlard?. Tuvaletlerde taharet muslu?unun olmamas? da çocuklar? zorlayan bir di?er faktördü. ?artlar?n a??rl???, yetersiz beslenme, k?yafetlerin kifayetsiz olmas? gibi nedenlerden dolay? birçok çocuk hastalan?p ölüyordu. F?rsat?n? bulanlar, kaç?p Berlin sokaklar?nda ba??bo? dola??yorlard?. Fakat Alman polisi çocuklar? yakalay?p tekrar Alman ustalara teslim ediyorlard?. Bunun bu ?ekilde yürümeyece?i anla??l?nca bir k?s?m çocuk, trenlerle ?stanbul’a geri yollanm?? bir k?sm? da yaban ellerde yitip gitmi?ti… Gurbet ellerde anas?z, babas?z ve vatans?z b?rak?lm?? bu çocuklar bu topraklarda ya?anm?? ya da ya?at?lm?? bir ac? olarak kald?…(Kaynak: Mavi Kep ve Pelerin: Cihan Harbi Y?llar?nda Almanya’da Osmanl? Yetimleri) “Türkiye’den Almanya’ya ?lk Giden ??çiler 1960’lardaki Yeti?kinler de?il Cihan Harbinde Yetim Kalm?? Çocuklard?. Türkiye’den Almanya’ya i?çi gönderilmesinin milad? olarak, Türk-Alman ??çi Al?m? Anla?mas?’n?n imzaland??? 31 Ekim 1961 tarihi kabul edilse de Almanya’ya ilk gidenler Birinci Dünya Sava??’nda yetim kalm?? çocuk i?çilerdi. 1917-1918’de zanaatkâr ç?ra??, tar?m ç?ra?? ve maden i?çisi olarak Osmanl?’dan Almanya’ya gönderilen yetimler, Türk, Ermeni, Arap, Yahudi as?ll? yüzlerce ö?renci/i?çi çocuktu. 314 ki?ilik grup Nisan 1917 sonunda Sirkeci’den askeri bir trene bindirilip on günde Berlin’e ula?t?. Gönüllü olan ancak gittikleri yerde maden ocaklar?nda çal??acaklar?ndan haberi olmayan, 200 çocuktan olu?an ikinci gruptaki yetimlerse Mara?, Antep, Kilis, Ankara, Sö?üt, Ni?de, Konya, Bursa, Manisa, Karahisar ve Edirne’den gelmi?lerdi. En küçü?ü 7 en büyükleri ise 15-16 ya?lar?ndaki bu çocuklar?n Almanya’ya gönüllü gitti?i söyleniyordu ancak muhtemelen oraya vard?klar?nda üç y?l ücretsiz çal???p, dördüncü sene maa? almaya ba?layacaklar?ndan haberleri yoktu. Çocuklar?n sa?l?k, beslenme, k?yafet, hijyen sorunlar? vard?. Dil bilmiyorlard? Çocuklar?n tavr? da bir sorundu. Yöneticiler çal??mak istemediklerini, kaçt?klar?n?, kavga ettiklerini söylüyorlard?. Neden sava??n ortas?nda yetimlerin Almanya’ya gönderilmesine karar verilmi?ti? Osmanl? aç?s?ndan iyi e?itilmi?, i? becerisi olan i?çi yeti?mesi ve ülkeye dönüp sanayile?meye katk? sunmas? olarak, Almanya aç?s?ndan ise i?gücü eksi?ini kar??lamas? olarak aç?klan?yordu. Ama Osmanl? aç?s?ndan ekonomik aç?klama yeterli de?il. Hem Alman hem Osmanl? ar?ivlerinde gördü?üm, Osmanl? bu çocuklara iyi bir hayat ve e?itim vermekle de?il, olabildi?ince çok çocuk yollamakla ilgiliydi çünkü hazineye yük oluyorlard?. Almanlar?n da tek dürtüsü ekonomik de?il, yar? sömürgeci bir dürtüydü. Kaynak: Nazan Maksudyan Bu konuda Türkiye’de en kapsaml? ara?t?rmay? Nazan Maksudyan yapm??t?r.