YETİŞTİRME YURTLARINDA KALAN BİREYLERİN YAŞADIĞI RUHSAL ve MANEVİ SORUNLAR

YET??T?RME YURTLARINDA KALAN B?REYLER?N YA?ADI?I RUHSAL ve MANEV? SORUNLAR Evetttt, uzun suredir yazm?yor, herkesin oldu?u gibi benim de kendime göre kafa yo?unlu?umdan kalemim yaz? tutmuyor sat?ra dökülmüyordu. Hayat?m?z?n her alan?nda önem sarf eden konular? dile almay?, sat?ra dökmeyi, ara verdi?im süreyi telafi etmek için kalemi yeniden elime alarak Ya Allah Ya Bismillah dedim… Yeniden yazmaya ba?lad???m konu tabiki de yazd???m konular?n devam? getirmek olacak. Sürekli dile, sat?ra almam?z gereken konulardan biri kanayan yaram?z yeti?tirme yurdundan kalan çocuklar?m?z?n, ayr?ld?ktan sonra olan ruhsal ve manevi mücadelesi hakk?nda merhem olabilmek için yazmaya, sizlere duygu ve dü?üncelerimi bilimsel yaz?lar?n kucuk kesitleriyle, ya?anm?? ve y?llar önce sunulmu? küçük metin örneklerini sunmaya çal??aca??m. ?imdiden keyifli okumalar dilerim. Yeti?tirme Yurdunda Kalan Ergenlerin Ya?ad?klar? Sorunlar genel anlamda, Ergenlikte ya?anan problemler, çocukluk dönemindeki problemlerin devam? olabilir. Her ergenin arkas?nda çocuklukta olu?mu? bir “miras” vard?r ki bu ayn? zamanda gelecek için “yat?r?m” demektir. Aile çocu?un içinde yeti?ti?i en önemli mirast?r. Aile kavram?ndan yoksun büyüyen, kurumlarda ergenli?i ya?ayan gençler için geçmi?teki mirasta travmalar ve yoksunluklar oldu?u için bu evre daha sorunlu olabilmektedir. Kurum alt?ndaki çocuklarda görülebilecek sorunlar, kendi ailesinin yan?nda ya?ayan çocuklardan daha s?k ve yo?un ya?anmaktad?r. Çocuk, çok farkl? sebeplerden dolay? ya?am?n?n uzun y?llar?nda ölüm, uzun süreli hastal?klar, hükümlülük, bo?anma, terk veya do?al afet gibi nedenlerle ana-babas?ndan birini veya ikisini birden kaybedebilir. Birçok görü? ve yasalar, ayr?ca Aile ve Sosyal Politikalar Bakanl???’n?n genel tutumu böyle bir çocu?un, kalan ailesi veya yak?nlar? aras?nda bak?lmas? ve desteklenmesini yönündedir. Ancak ço?u zaman bu yeterli bir ?ekilde gerçekle?memektedir. ??te bu ve benzer durumlarda çocu?un bir ba?ka kurum taraf?ndan korunmas? gere?i ortaya ç?kmaktad?r. Ölüm, geçici ayr?l?k veya bo?anma gibi sebeplerle parçalanm?? ailelerin çocuklar? birçok problem ya?amaktad?r. Bunlar, bak?m sorunu, arkada? gruplar? ile sosyal uyum sorunu, yeni aile yap?s?na uyum sorunu, okul sorunlar? ve ileriye dönük sorunlar olabilir. Özellikle anne yoksunlu?undan dolay? çocuk ve ergenlerin ya?ad?klar? olumsuz sonuçlar? ve psikolojik etkilerini ara?t?rmac?lar, be? grupta de?erlendirmektedir: 1. Davran?? bozukluklar? 2. Ki?ilik bozukluklar? 3. Psikosomatik bozukluklar 4. Geli?im bozukluklar? ve zekâ gerilikleri 5. Suçluluk 1. Fiziksel Sorunlar Kurumlarda kalan ergenlerin fiziksel sorunlar? incelendi?inde; çocukluk döneminde yeterli beslenemedikleri, ba??rsak problemleri ya?ad?klar? ve aile yan?nda yeti?en ya??tlar?ndan fiziksel olarak daha k?sa boylu ve daha dü?ük kilolu olduklar? görülmektedir. Deri hastal?klar? da bu çocuklarda s?k görülen problemler olarak görülmektedir. Kurum bak?m? alt?nda ya?ayan çocuklar?n fiziksel geli?imlerinde kurumdan ç?kt?ktan sonra bile baz? gerilikler gözlemlendi?ine dair veriler mevcuttur. Yeti?tirme yurdunda kalan gençlerin ergenlik sorunlar? ve ba? etmeleri üzerinde yap?lan ara?t?rmalara göre, yeti?tirme yurdu gençli?inde, bedensel geli?im problemleri artt?kça ergenlerin toplumsal ve psikolojik geli?im problemleri ve gelecekle ilgili dü?ünce ve istekler alan?ndaki problemleri de artmakta oldu?u gözlenmektedir. Duygusal Sorunlar Kurum bak?m? alt?nda ya?ayan çocuk ve ergenler sosyal, alg?sal, fiziksel, bili?sel ve duygusal alanlarda birçok farkl? mahrumiyetle kar??la?maktad?rlar. Ailenin çocu?un geli?imi, ki?ili?i ve ruhsal dünyas? aç?s?ndan çok önemli oldu?u bir gerçektir. Anne yoksunlu?unun çocuk üzerinde oldukça olumsuz etkileri vard?r. Özellikle yeti?tirme yurdunda kalan ergenlerin, ailesinden ayr? ya?amalar? nedeniyle baz? psikolojik problemleri olabilece?i dü?ünülmektedir. Bu durumda, kurum bak?m?n?n bir aile ortam?ndan daha farkl? özelliklere sahip olmas? etkilidir. Kurum bak?m?; kurumlar?n yap?sal özelliklerine, hizmet veren personelin nitelik ve niceli?ine, hizmetlerden beklentilerine göre farkl?l?klar gösterebilir. Ülkemizde yürütülme biçimiyle, çocuklarla yüz yüze temas halinde olan personel anne-baba rolünde çocuk ve ergenlerle beraberdir. Ancak vardiyal? çal??malar, çal??ma süresinin s?n?rl?l??? personelin gençlerle günün de?i?ik saatlerinde kaliteli zaman geçirmelerini engellemektedir. Gruplarda çok say?da çocuk bulunmas? annelerin çocuklarla bireysel ili?ki kurmas?n? güçle?tirmekte, ilgisini pek çok çocu?a payla?t?rmak zorunda kalmaktad?r. Çocu?un kendine güveni ve di?er insanlara ba?lanma, güvenebilme, onlarla ili?ki kurabilme, uyumlu olabilme kapasitesi de erken dönemde yeti?kinle kurulan ba? üzerinden ?ekillenerek geli?ir. Bu ba?lanmay? sa?l?kl? kuramayan çocuk güvenli ba?lanmay? gerçekle?tiremez. Ba?lanma; insanlar?n, kendileri için önemli gördükleri ki?ilere kar?? geli?tirdikleri güçlü duygusal ba?d?r. Uzmanlar, ba?lanman?n çocu?un ilk insan ili?kisini tan?mlayan ve ki?ili?inin temel unsuru oldu?u konusunda görü? birli?i içindedir. Çocuk ve anne aras?ndaki bu ba? çok önemlidir. Ara?t?rmalarda annenin bebe?in ilgi ve tutumuna göre üç farkl? ba?lanma ili?kisi oldu?unu tespit etmi?lerdir. Güvenli ba?lanma, güvensiz ba?lanma, gerilimli-kaç?n?c? ba?lanma olarak grupland?r?lmaktad?r. Kaç?nan ve kayg?l? ba?lanma güvensiz ba?lanma ile ili?kilidir. Çocukluk döneminde güvenli bir ba?lanma figüründen yoksun olarak yeti?en çocuklar?n ba?lanma örüntülerini ara?t?rmak amac?yla, kurumda yeti?tirilen çocuklarla, ailelerinin yan?nda yeti?tirilen çocuklar? ba?lanma stilleri aç?s?ndan kar??la?t?rm??t?r. Ara?t?rma sonuçlar?na göre, kurumda yeti?tirilen çocuklar, ailelerinin yan?nda yeti?enlere oranla güvenli ba?lanma biçimi boyutunda daha dü?ük puanlar al?rken, kayg? ve kaç?nma boyutlar?nda, ailelerinin yan?nda yeti?en çocuklara oranla daha yüksek puanlar elde etmi?lerdir. Kurum deneyimi olan ebeveynlerin kaç?nan ba?lanma ili?kisi geli?tirmi? olduklar? bulunmu?tur. Yeti?tirme yurdu gençlerinin ba?lanma stillerini ve kimlik statülerini ara?t?rd?klar? çal??mada ailesi yan?nda kalan ergenlerin yeti?tirme yurtlar?nda kalan ergenlere göre güvenli ba?lanmada daha yüksek puan ald?klar? bulunmu?tur. Ayr?ca yeti?tirme yurdunda kalan ergenlerin korkulu ba?lanma stilinde daha yüksek puan ald?klar? tespit edilmi?tir. Buradan anl?yoruz ki, yeti?tirme yurdunda veya sevgi evinde kalan ve oradan ayr?lan her çocuk, genç, birey d??ardan “ne güzel korunuyorlar” ibaresinin d???nda ne zorlu mücadeleyi ruhsal anlamda verdiklerini görebilir ve buradan yola ç?karak yeni çareler, bu eksiklikleri giderecek projeler üretilmesi ad?na te?vikler yapabilir, sunabiliriz. Her birey ne yaz?k ki, yurttan ayr?ld?ktan sonra atanm?? ve memur olmad???ndan daha zorlu hayat mücadelesini d??ar? da, hayat?n as?l gerçek yüzü sokaklarda, vermeye devam etti?inin bir göstergesi a?a??da ya?anm?? olan bir hikayenin ki?i a?z?ndan sarf edilen sözler oldu?unu görerek her ?eyin d??ardan görüldü?ü gibi olmad???n? fark edebiliriz. “Tutunacak bir dal?m?z yok. Kendi ba??na ayakta kalabilecek gücümüz yok.” “Bizim gibi çocuklar? ne olur yar? yolda b?rakmay?n. Aile sevgisi nedir tatmad?k.” “Bu sevgiyi bize siz gösterin. Belki yasa yeniden düzenlenirse kaybetti?imiz bu hakk? kazanabilir, hayat?m?za bir yön verebiliriz. Bugün karn?m?z? doyuruyoruz.” “Ama aile kuracak, yuva kuracak imkan?m?z yok. Hiç evim olmad?, yuva s?cakl??? nedir tatmad?m. Aile sevgisi görmedim. En büyük arzum bir hayat?m boyunca hiç olmayan bir yuva s?cakl??? kurmak. Çocuklar?m oldu?unda onlara hiç tatmad???m babal??? göstermek istiyorum. Bize bir f?rsat tan?y?n.” Görüldü?ü gibi yine yeniden sözlerimi tekrar ederek her sürecin, ya?an?lan?n d??ardan gözüktü?ü gibi toz pembe olmad???n? umar?m, sizlere fark ettirebilmi?im ve farkl? bir pencereyle yans?tabilmi?imdir. Ya?an?lanlar? aktar?p, yaz?m? burada noktaland?rarak, ya?an?lanlar? yeniden hissettirebilmek için umut dolu fark?ndal?klarla yeniden ba?ka sat?rlarda bulu?mak dile?iyle diliyorum. Sa?l?cakla kal?n…