Zaralı İnce Halil Söyler

?NCE HAL?L (ZARALI HAL?L SÖYLER) “Çocuk esirgeme kurumunun yeti?tirdi?i topluma mal olmu? sanatç? yazar politikac? ki?ilerin hayat hikayelerini derlemeye ba?lad?k.” Tüm Dostlar?n elinde bulunana bilgi belge dokümanlar?n? Yurt Ay Derne?imiz yönetimiyle payla?man?z? rica ederim. Zaral? ?nce Halil Söyler “Yanar?m yanar?m tütünüm tütmez Virane bahçede bülbüller ötmez Yaram pek derindir melhem kar etmez Kar ya?d? ba??ma uy beni beni             Do?urmaz olayd?n anam sen beni” diyor bir türküsünde ?nce Halil.              Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna ba?l? çocuk yuvas? ve yeti?tirme yurtlar?nda kalm?? ya da bir dönem bu kurumlardan hizmet alm?? binlerce ki?i toplumda kendine bir yer edinmi? ve hayatlar?na devam etmektedirler. Bu ki?ilerden bir bölümü yurtlu kimli?ini gizlemeye çal??arak asl?nda geçmi?ini yads?maktad?r. Özellikle 3413 say?l? kanun ile kamu kurum ve kurulu?lar?nda görev yapan kimi yurtlu arkada??m bu yan?lg?ya dü?mektedirler. Yakinen tan?d???m arkada?lar?mdan bile böylesine basitçe davran??lar içerisine girenler vard?r. Di?er taraftan yeti?tirme yurdunda kald???n? gö?sünü gere gere her ortamda aç?klayanlar da var ki bu ki?ilerin genellikle kendisiyle bar???k olanlar oldu?unu dü?ünüyorum. SHÇEK olarak Türkiye’nin -bana göre dünyan?n- en büyük ailesiyiz. Bu kadar büyük ailenin üyeleri aras?nda gündeme gelmeyen ÖRNEK YA?AMLAR var. ?nce Halil, ya?am? ile örnek al?nmas? gereken SHÇEK’in yeti?tirip bu topluma kazand?rd??? ki?ilerden sadece birisidir. ?nternetten al?nan ve ?nce Halil’in o?lundan edinilen bilgiler ?????nda derlenen ?nce Halil’in k?sa ya?am öyküsünü payla?mak istiyorum: “Â??klar diyar? Sivas’?n Zara ilçesinde 1906 y?l?nda bünyesi zay?f ve kambur bir çocuk do?ar. Toprak daml? köy evine bebek kokusunu dolduran bu çocu?a Halil ad?n? koyarlar. ?ki abladan sonra erkek çocu?u sahibi olmak en çok da annesi Gülsüm han?m? sevindirir. ?nce Halil, ailesinin soyad? Çataltepe olmas?na kar??n, zaman?n kaymakam?n?n ?srar?na dayanamaz ve soyad?n? Söyler’e çevirir. Gülsüm han?m bu zay?f ve çelimsiz çocu?a o zaman?n zor ko?ullar?nda gözü gibi bakar. Ana yüre?i, çabalar?n?n yetmedi?i zamanlarda ellerini açarak “in?allah bu incik ölmez” diye dua eder. Gülsüm han?m?n incik yavrusu ölmez ve hayat?n kendisine haz?rlad??? ac?l? hayattan habersiz büyümeye ba?lar. Halil önce annesi Gülsüm han?m? kaybeder. Köy yerinde öksüzlü?ün pençesinde k?vran?rken arkas?ndan yetimli?i tadar. Halil’in babas?, Halil ?brahim beden i?çisidir. Ailesinin nafakas?n? ç?karmak için en a??r i?lerde çal???r. Bir gün elinde balyoz kayalardan ta? k?rmaya çal???rken parçalanan ta?lar?n alt?nda kal?r ve sakatlan?r. ?ki y?l tedavi görür ancak tedavisi sonuç vermez ve hayata gözlerini yumar. Anne ve babas?n? küçük ya?ta kaybeden Halil, akrabalar?n?n yard?m? ile on dört ya??nda Sivas Yeti?tirme Yurdunda korunma ve bak?m alt?na al?n?r. Art?k hayat?nda yeni bir sayfa aç?lm??t?r. Yurt arkada?lar? ile birlikte hayat?na yeni ?eyler katmaya ba?lar. Duygu dünyas? yo?un olan Halil arkada?l???n ve dostlu?un önemini kendisi gibi kimsesiz arkada?lar? ile kurduklar? dayan??madan ö?renir ve bunu ya?am?n temel ilkesi yapar. Yurt arkada?lar? aras?nda ve daha sonraki ya?am?nda mertli?i ile bilinir. Ba?kalar?n?n sevinç ve ac?lar?n? payla??r. Yeti?tirme yurdunda dört y?l kal?r. Yurtta kald??? dönemde bir daha elinden b?rakmayaca?? saz çalmay? ö?renir. Sanatç? ki?ili?inin tohumlar? yurtta kald??? dönemlerde at?l?r. Dört y?l?n ard?ndan yurttan ayr?ld?ktan sonra Zara’ya döner. Saz çalmay? ilerletmi? olan Halil, yan?k ve gür sesi ile s?ra gecelerinin, dü?ünlerin ve e?lence merkezlerinin aran?lan ismi olur. Zaral?lar, hem?erileri Halil’e kucak açarlar ve Halil’e annesinden kalan ?ncik lakab? ?nce’ye döner. Do?du?u yer ile an?lan sanatç?lar kervan?na Halil’de kat?l?r ve sanatç? ki?ili?i ülkeyi dola??r. Art?k Zaral? Halil olarak tan?nmaya ba?lar. Halil, ?öhret basamaklar?n? t?rmanmaya ba?lam??ken askere al?n?r. Sanatç? ki?ili?i ile askerlik oca??nda da kendisini gösterir. Komutanlar? onun sesinin güzelli?ini ke?fettikten sonra e?lencelere sanatç? olarak ç?kar?rlar. ?nce Halil askerlik ile ilgili türküsünde ?öyle der:             Bir bulut kayn?yor Sivas elinden             Ucu telli mektup geldi yârimden             Karl? da?lar ne olur ne olur             Asker a?am gelse yarelerim ey olur ?nce Halil’in do?u?tan getirdi?i k?r?lganl??? iyice artar. ?çkiye de dü?kün olan ?nce Halil’in vücudu gittikçe y?pran?r. Uygulanan tedaviler onu iyile?tirmez. Asker oca??ndan hastal?k raporu alarak memleketi Zara’ya döner. Kalan askerlik vazifesini de raporlar ve izinlerle tamamlar. Evlenme ça??na gelen Halil, Kamer Hatunla hayat?n? birle?tirir ve yuvas?n? kurar. Çiftin evliliklerinden sekiz çocu?u olur. Askerlik sonras?nda Su?ehri, Sivas, Erzurum gibi yerlerde kendisini göstermeye ba?lar. Sesi ile be?enilen ve ilgi gören bir sanatç?d?r. Halil’in ?öhreti do?du?u yerler ve yak?n çevresine s??maz olunca art?k büyük ?ehirlere aç?lmak zaman? gelir. Kendisini çok seven ve be?enen manifaturac? ?ükrü Efendi onun elinden tutup ?stanbul’a götürür. Bir plak ?irketiyle anla??rlar. Ancak plak ?irketi plak doldurduktan sonra vaat etti?i paray? vermez, mahkemelik olurlar. Doldurulan plak büyük ilgi görür ve yok satmaya ba?lar. ?öhreti tüm ülkeye yay?l?r. Art?k plakç?lar Halil’in pe?inde ko?turmaya ba?lar. Zaman?n büyük sanatç?lar? ile yurt turnelerine ç?karlar. Zaral? Halil, hem o devrin büyük sanatç?lar?ndan ilham alm??, hem de Sivas’l? sanatç?lardan Haf?z Halid Efendi, Feryadi, Hafiz Hakk? Bey, Divrikli Nuri Üstünses’le me?k ederek onlardan etkilenmi?tir. Plaklar?n? okurken de kendisine o devrin en ünlü sanatç?lar? e?lik etmi?tir. Radyo programlar?na konuk olan Zaral? Halil’in sesi radyodan duyuldu?unda hem?erileri “i?te Halil Emminin türküsü” diye kulak kesilirler. Halil ile birlikte memleketi Zara’n?n da ad? ünlenir. Zaral? Halil’in ?öhreti art?kça kendisini daha çok içkiye verir. Zara’dan uzakla??r ve yedi y?l memleketine u?ramaz. Evini, ailesini, çocuklar?n? ihmal etmeye ba?lar. Sa?l??? iyice bozulduktan sonra yaln?zl??a dayanamaz ve memleketine döner. ?lerleyen hastal?k onu iyice inceltir ve güçten dü?ürür. 15.01.1964 tarihinde zemheri ay?nda Zara’da hayata gözlerini kapar.” “Ezim ezim eziliyor yüre?im Çok yalvard?m kabul olmaz dile?im Ben a?lar?m doktor a?lar, dert a?lar Haram olsun yâri gördü?üm ça?lar Laleler, sümbüller, ah ne güzel ba?lar” Zaral? Halil Yazar: ?lyas Ali DA?TAN